የእናቶች ጤና

በኢትዮጵያ የእናቶች ጤና አጠቃላይ እይታ

ኢትዮጵያ ባለፉት አስርት ዓመታት በእናቶች ሞት ላይ አስገራሚ ለውጥ አድርጋለች፣ MMR በ 2000ዓ.ም 871 ከ100,000 የነበረ ሲሆን በ2017ዓ.ም ወደ 401 ከ100,000 ቀንሷል፤ ይህ በየዓመቱ ወደ 12,000 የእናቶች ሞት ነው። ቀጥተኛ የወሊድ ችግሮች 85% የሚሆኑት የሞት መንስኤዎች ናቸው። የረጅም ጊዜ ሁኔታዎች ሴቶች ላይ ከወሊድ ጋር የተዛመዱ በሽታዎችን አስከትለዋል። ለምሳሌ ፊስቱላ ፣ የማሕፀን ተፈጥሯዊ ቦታ መዛባት፣ ሥር የሰደደ የወገብ አጥንት ህመም ፣ ድብርት እና ድካም። በተለይ በኢትዮጵያ ውስጥ ፊስቱላ የተለመደ ሲሆን በዋነኝነት በልጃገርረድ ዕድሜ ከሚፈጠር እርግዝና እና ችላ ከተባለ ረዥም ምጥ ጋር ተዳምሮ የሚፈጥረው ነው። ከፍተኛ የእናቶች ሞት መጠን በቀጥታ ከ ከፍተኛ የአራስ ሕፃናትሞት መጠን (29/1,000 በህይወት የተወለዱ ህጻናት )ጋር ይያያዛል። ይህ በወሊድ ጊዜ እናቶቹ የነበሩበትን አስቸጋሪ ሁኔታ ያንፀባርቃል። ለአራስ ሕፃናት ሞት ዋነኛ መንስኤዎች ያለ ጊዜው የተወለደ ህፃን፣ መታፈን እና ሴፕሲስ ያጠቃልላል።

ከእናቶች ሞት ቀጥተኛ መንስኤዎች መካከል ፅንስ ከማስወረድ ጋር ተዛማጅ ሞቶች እየቀነሱ መሆኑንና ከውሊድ በፊት እና በኋላ ደም መፍሰስ ለአብዛኛው ሞት መንስኤ እንደሆነ ከመረጃ የተገኙ ሪፖርቶች ያሳያሉ። በጤና ጥበቃ ሚኒስቴር ፣ በአጋር ድርጅቶች ፣ በሁለትዮሽ ድርጅቶች እና በማህበረሰቡ እና በሌሎች ባለድርሻ አካላት የጋራ ጥረት አማካይነት እንዲህ ዓይነቱ የእናቶች ሞት መቀነስ ተገኝቷል። ስኬቱ በቅርብ ጊዜ በወጣው አነስተኛ EDHS ላይ እንደታየው በ 2000 8% የነበረውን የተካነ የወሊድ የአገልግሎት አሰጣጥ በ 2016 ወደ 49% በማሳደግ የተገኘ ውጤት ነው። እያንዳንዱን ያልተፈለገ እርግዝናን ዘመናዊ የቤተሰብ ምጣኔን በመጠቀም መከላከል ፣ ለእያንዳንዱ የወሊድ አገልግሎት የተካነ የወሊድ አገልግሎትን መጠቀም እና ለእያንዳንዱ የተወሳሰበ ወሊድ ድንገተኛ የወሊድ እና የአራስ ህፃናት እንክብካቤን ማግኘት የእናቶችን ሞት በእጅጉ ይቀንሳል። የጤና ጥበቃ ሚኒስቴር በሦስቱ የደረጃ ጤና ስርዓት በኩል እየተሰጠ ያለውን ጥራት ያለው የቅድመ ወሊድ እንክብካቤ፣ የድህረ ወሊድ እንክብካቤን እና ሁሉን አቀፍ ፅንስ ማስወረድ አገልግሎትን ጨምሮ የሚመከሩ አገልግሎቶችን ያስፋፋል።