መግቢያ
በኢትዮጵያ ውስጥ ባለፉት አስርት ዓመታት የምግብ እጥረትን በመቀነስ አበረታች እድገት ተመዝግቧል። ሆኖም ነባር የምግብ እጥረት ደረጃ በጣም ከፍተኛ ከመሆኑ የተነሳ ኢትዮጵያ አሁንም በአመጋገብ ላይ ከፍተኛ ኢንቨስትመንቷን መቀጠል አለባት።
የአመጋገብ ጉዳይ ቡድን የተቋቋመው ባልተማከለ የFMOH መዋቅሮች እየተተገበሩ ያሉ የአመጋገብ ጣልቃ ገብነቶችን ለማስተባበር እና ለመምራት እንዲሁም በብሔራዊ የአመጋገብ መርሃ ግብር (NNP) ትግበርራ ዘርፎች ሀብቱን በብቃት ለመጠቀምና የአገሪቱን ጤና እና አመጋገብ ነክ ችግሮች በተሻለ ሁኔታ ለማስተባበር እና በጥልቀት ለመፍታት ነው። አመጋገብ ባለብዙ ዘርፍ አካሄድ እና ከሁሉም ባለድርሻ አካላት ጋር ጠንካራ ውህደት የሚፈልግ ጉዳይ ነው። በዚህ ረገድ የጉዳዩ ቡድን በ MCH ዳይሬክቶሬት ውስጥ ካሉ ሌሎች የጉዳይ ቡድኖች፣ ከሌሎች ዳይሬክቶሬቶች እና ኤጀንሲዎች ፣ ከሌሎች ዘርፎች ፣ ከግል ተቋማት እና ከተለያዩ አጋሮች እና ለጋሾች ጋር በቅርበት ይሠራል።
በኢትዮጵያ የአመጋገብ አዝማሚያዎች - በ2019 ሚኒ EDHS ብሄራዊ የልጆች መቀንጨር 37% ፣ ዝቅተኛ ክብደት 21% እና 7% መቀጨጭ ገምቷል። ከ 2005 እስከ 2019 ባለው ጊዜ ውስጥ ከዚህ በታች ባለው ስእል እንደተመለከተው በልጆች አመጋገብ ስር ያሉ ሶስቱም መስፈርቶች ቀንሰዋል።
ብሔራዊ የምግብ እና የአመጋገብ ፖሊሲ (FNP)
በ 2018 በሚኒስትሮች ምክር ቤት የፀደቀው የብሔራዊ የምግብ እና የአመጋገብ ፖሊሲ ለአመጋገብ ደህንነት በአለም አቀፍ የአስተሳሰብ ማዕቀፍ መሰረት ያደረገ እና በተለያዩ ደረጃዎች ያሉ የአመጋገብ አለመረጋጋት መንስኤዎችን ለመቅረፍ እንደ የለውጥ አምሳያ የተመሠረተ ነው። የፖሊሲው ማዕቀፍ የተለያዩ የአመጋገብ ችግሮችን ለመፍታት በተቀናጀ መንገድ በአጭር ፣ በመካከለኛ እና በረጅም ጊዜ ስልቶች ላይ ያተኩራል።
ራዕይ ፣ ተልዕኮ ፣ ግብ እና ዓላማዎች
ራዕይ - የተመቻቸ የአመጋገብ ሁኔታ፣ የኑሮ ጥራት ፣ ምርታማነት እና ረጅም ዕድሜ ያላቸው ኢትዮጵያውያንን ማየት።
ተልዕኮ - አመጋገብ ላይ ያተኮረ እና አመጋገብ ነክ ጣልቃ ገብነቶችን በተቀናጀ ትግበራ የምግብ እና የአመጋገብ ደህንነትን ለማረጋገጥ እንጥራለን።
ግብ - በሁሉም የህይወት ደረጃዎች ላይ ከከፍተኛ የኑሮ ጥራት ፣ ምርታማነት እና የረጅም ዕድሜ ጋር አብሮ የሚሄድ የተመጣጠነ የአመጋገብ ሁኔታን ማግኘት።
ዓላማዎች
የፖሊሲ ትግበራን የሚደግፍ አካባቢን በመፍጠር፣ የምግብ እና የአመጋገብ ፖሊሲ ግቦች የሚከተሉትን ያደርጋሉ።
- ለሁሉም ኢትዮጵያውያን በቂ ምግብ መገኘቱን እና ተደራሽነትን ማረጋገጥ።
- በሁሉም የዕድሜ ደረጃዎች ፍትሃዊ በሆነ መንገድ የምግብ ተደራሽነትን፣ የአመጋገብ ጥራትን እና አመጋገብን ያማከለ የጤና አገልግሎቶችን ማሻሻል። የምግብ እና የአመጋገብ ፖሊሲ 6፡ ምግብና አመጋገብ ላይ ራሷን የቻለች ኢትዮጵያን መፍጠር
- የአንድ ዜጋን ጥሩ ጤንነት የሚያረጋግጥ ሁለገብ እና ገንቢ የአመጋገብ ፍጆታ እና አጠቃቀምን ማሻሻል።
- በመላው የእሴት ሰንሰለት ውስጥ የምግብን ደህንነት እና ጥራት ማሻሻል።
- በእሴት ሰንሰለት ላይ የምግብ እና የአመጋገብ ኪሳራን ማቀነስ።
- የምግብ እና የአመጋገብ ድንገተኛ ስጋት አስተዳደርን፣ ዝግጁነትን እና የመቋቋም ስርዓቶችን ማሻሻል።
- የሁሉም ኢትዮጵያዊያንን የምግብ እና የአመጋገብ ዕውቀትን ማሻሻል።
ስለሆነም በሕዝቡ የሕይወት ዑደት ውስጥ የተመጣጠነ የአመጋገብ ሁኔታን ለማረጋገጥ ቡድኑ በሚከተሉት ተነሳሽነቶች ይሠራል።
- የመጀመሪያዎቹ 1000 ቀናትና በላይ ተመጣጣኝ አመጋገብ
- የድንገተኛ የአመጋገብ ምላሽ እና አጣዳፊ የምግብ እጥረት አስተዳደር
- ሁሉን አቀፍ ማህበረሰብ እና ተቋም ላይ የተመሠረተ የአመጋገብ ጣልቃ ገብነት
- ብሔራዊ የምግብ ማጠናከሪያ ተነሳሽነት ማጠናከር
- የብዙ ዘርፎች የአመጋገብ ማስተባበር እና ትስስር
ባለብዙ ዘርፎች የአመጋገብ ማስተባበሪያ
ለአመጋገብ ዘርፈ ብዙ ቅንጅትን ለማረጋገጥ የብሔራዊ አመጋገብ አስተባባሪ አካል (NNCB) እና ብሔራዊ የአመጋገብ ቴክኒካል ኮሚቴ (NNTC) ብዝሃ-ዘርፍን በብቃት ለማስተባበር እና የብሔራዊ አመጋገብ መርሃ ግብር (NNP) በሁሉም የNNP ተግባራዊ ዘርፎች ትግበራ እንዲመራ ተቋቁሟል።
ዓላማ - ባለብዙ ዘርፍ መድረክ በመፍጠር የብሔራዊ የአመጋገብ መርሃ ግብር ትግበራውን ለማሻሻል እና የማስተባበር መዋቅሮችን አቅም በተለያዩ ደረጃዎች ለመገንባት።
NNCB - የተፈራረሙት የመንግስት ዘርፎች እንዲሁም ያልተፈራረሙ የልማት አጋሮች፣ ሲቪል ማህበረሰብ ድርጅቶች፣ አካዳሚያ እና የግል ዘርፍ የNNCB አካል ናቸው። እና ከፍተኛ የአመጋገብ ስርዓት የበላይ አካል እስካሁን። MOH ሊቀመንበር ሲሆን MOA እና MOE የጋራ ሊቀመንበሮች ናቸው።
NNTC- NNTC በ NNCB ስር ይሠራል። ኮሚቴው ከ NNP ትግበራ ጋር የተገናኘውን የቴክኒክ ሥራ የማስተዳደር ኃላፊነት አለበት።
አባላት ፦
- የጤና ጥበቃ ሚኒስቴር
- የግብርና ሚኒስቴር
- የትምህርት ሚኒስቴር
- የንግድና ኢንዱስትሪ ሚኒስቴር
- የሠራተኛና ማህበራዊ ጉዳይ ሚኒስቴር
- የውሃ ፣ መስኖ እና ኤሌክትሪክ ሚኒስቴር
- የገንዘብ ሚኒስቴር
- የሴቶች ፣ ህፃናትና ወጣቶች ሚኒስቴር
- የአደጋ ስጋት አስተዳደር ማስተባበሪያ ኮሚሽን
- የኢትዮጵያ የምግብና የመድኃኒት ባለሥልጣን
- የኢትዮጵያ የመድኃኒት አቅርቦት ኤጀንሲ (EFDA)
- የኢትዮጵያ የህዝብ ጤና ተቋም (EPSA)
- የኢትዮጵያ የግብርና ተቋም (EIAR)
- የልማት አጋሮች እና ለጋሾች ፣ የተባበሩት መንግስታት ኤጀንሲዎች እና የሲቪል ማህበራት
- የኢትዮጵያ ንግድ ምክር ቤት
- የአካዳሚክ ተወካዮች (መቀሌ እና ጅማ ዩኒቨርሲቲዎች)
የአመጋገብ ጉዳይ ቡድን በአገሪቱ ውስጥ ያለውን አጠቃላይ ብሔራዊ አመጋገብ ተኮር ጣልቃ ገብነትን የሚመራ ሲሆን የህዝቡን አመጋገብ ሁኔታ ለማሳደግ የአመጋገብ ችግሮችን መከላከል፣ ተመጣጣኝ አመጋገብን ማስተዋወቅና ማሳደግ ላይ በማተኮር የሌላውን ዘርፍ ትግበራ በማስተባበር ላይ ተሰማርቷል።
ሌሎች የአመጋገብ ተፈፃሚ ዘርፎችን ከማስተባበር በላይ ቡድኑ የሚከተሉትን ተግባራት እያከናወነ ይገኛል።
የእድገት አመጋገብ - በመጀመሪያዎቹ 1000 ቀናትና በላይ (ከፅንስ ጀምሮ እስከ 2 ዓመት ዕድሜ እና የጉርምስና ዕድሜ) አመጋገብ ላይ ልዩ ትኩረት በመስጠጥ ለሁሉም የዕድሜ ክልል የተመጣጠነ አመጋገብን በህይወት ዑደት ውስጥ ማስተዋወቅ። የGMP አገልግሎት፣ VAS ፣ IFA እና ሳምንታዊ የአይረን ፎሊክ አሲድ ማሟያዎች፣ ወዘተ አቅርቦት እየተተገበረ ቆይቷል።
የአስቸኳይ የምግብ እጥረት ድንገተኛ የአመጋገብ ምላሽ እና አስተዳደር - IDP (የሀገር ውስጥ የህዝብ መፈናቀል) ፣ ድርቅና ረሃብ የመሳሰሉ ቀውሶች በሀገሪቱ በሚከሰቱ ጊዜ የድንገተኛ አመጋገብ ዝግጁነትና ምላሽን ማረጋገጥ። ይህም የሚመለከታቸው ባለድርሻ አካላትን በማስተባበር እና በማንቀሳቀስ አስቸኳይ የምግብ እጥረት አስተዳደርን በማቅረብ፣ IYCF-E የምክር፣ የአመጋገብ ትምህርት እና የመልሶ ማቋቋም አገልግሎቶች በመስጠት ይካሄዳል።
ባለብዙ ዘርፎች ትብብር- አመጋገብ ተኮርና አመጋገብ ነክ ጣልቃ-ገብነትን በሚመለከታቸው ዘርፎች አስተባባሪነት አማካይነት መከታተል እንዲሁም አመጋገብ ለሀገር ዕድገት አስፈላጊ ጉዳይ ስለሆነ እና በጤና ጣልቃ ገብነት ብቻ የአመጋገብ ችግሮችን መፍታት ስለማይቻል የጤናው ዘርፍ ግንባር ቀደምነቱን ይዞ የሚመለከታቸውን ዘርፎች በማስተባበርና በማደራጀት ለተሻለ ውጤት እንዲሰሩ ጥረት ተደርጓል።
ዒላማዎች ፦
- ዕድሜያቸው ከ 5 ዓመት በታች በሆኑ ሕፃናት ውስጥ የዕድገት መቀንጨር ቁጥርን ከ 38% ወደ 27% (2024) እና 19% (2029) መቀነስ
- ዕድሜያቸው ከ 5 ዓመት በታች በሆኑ ሕፃናት ውስጥ የመቀጨጭ ቁጥርን ከ 7% ወደ 5% (2024) እና 3% (2029)መቀነስ
- የአይረን እና ፎሊክ አሲድ ማሟያዎች የሚያገኙ እርጉዝ ሴቶች መጠንን ቢያንስ 90 በላይ ከ 11% እስከ 50% (2024) እና 90% (2029) መጨመር
- ልጅ የመውለጃ ዕድሜ ውስጥ ያሉ ሴቶች ላይ የደም ማነስ ቁጥርን ከ 24% ወደ 18% (2024) እና 12% (2029) መቀነስ
- በህፃናት የመጀመሪያዎቹ ስድስት ወራት ውስጥ ጡት ብቻ ማጥባትን ከ 59% ወደ 90% (2024) እና 95% (2029) መጨመር
ፕሮጀክቶች እና ፕሮግራሞች
SURE
በልጆች ኢንቨስትመንት ፈንድ ፋውንዴሽን (CIFF) የሚደገፈው የ “SURE” መርሃ ግብር ለልጆች ከጡት ተጨማሪ አመጋገብ እና የተለያዩ የምግብ አይነቶችን የማካተት ልምዶችን ለማሻሻል የተቋቋመ የመጀመሪያው በመንግስት የሚመራ የተቀናጀ የጤና እና የግብርና ዘርፍ መርሃ ግብር ነው። ፕሮግራሙ በአራቱ የግብርና ክልሎች በ 50 ወረዳዎች ተግባራዊ ተደርጓል።
የሰቆታ መግለጫ
የሰቆታ መግለጫ (SD) የኢትዮጵያ መንግሥት በ 2030 ከሁለት ዓመት በታች የሆኑ ሕፃናት የዕድገት መቀንጨርን ለማስቆም በከፍተኛ ቁርጠኝነት የሚሰራው መርሃ ግብር ነው። SD በሐምሌ ወር 2015 በአዲስ አበባ የተጀመረ ሲሆን ብሔራዊ የአመጋገብ ፕሮግራምን እና በአሁኑ ጊዜ ደግሞ ብሔራዊ የምግብ እና የአመጋገብ ፖሊሲን የሚገነባና የሚያፋጥን የ 15 ዓመታት ፍኖተ ካርታ አለው። SD በሦስት መዕራፎች እየተተገበረ ይገኛል።የፈጠራ ምዕራፍ (2016-2020) ተብሎ የሚጠራው የመጀመሪያው ምዕራፍ በአማራ እና በትግራይ ብሄራዊ ክልላዊ መንግስታት 40 ወረዳዎች ውስጥ የፈጠራ አቀራረቦች የሚሞከሩበት ነው። ሁለተኛው ምዕራፍ የማስፋፊያ ምዕራፍ (2021-2025) በፈጠራ ምዕራፍ ወቅት ተስፋ ሰጪ አሠራሮችን እና ትምህርቶችን ለማስፋፋት ዝግጅት እየተደረገበት ያለ ነው። የመጨረሻው ምዕራፍ ብሔራዊ የማሳደግ ምዕራፍ (2026-2030) ሲሆን በሀገር አቀፍ ደረጃ በማስረጃ ላይ የተመሰረቱ ዘርፈ-ብዙ ጣልቃ ገብነቶች ሙሉ በሙሉ ተግባራዊ የሚደረጉበት ነው።
የብሔራዊ ደረጃ ፖሊሲ እና የፕሮግራም ሰነዶች
- የኢትዮጵያ የምግብ እና የአመጋገብ ፖሊሲ ፣2018
- ብሔራዊ የምግብ እና የአመጋገብ ስትራቴጂ
- የምግብ እና የአመጋገብ ምክር ቤት እና የኤጀንሲ ማቋቋሚያ አዋጅ
- የሰቆታ መግለጫ ፍኖተ ካርታ እና የፈጠራ ምዕራፍ ዕቅድ፣ 2015
የሥልጠና ማኑዋሎች እና መመሪያዎች
- የታዳጊ ወጣቶች ፣ እናቶች ፣ ጨቅላ ሕፃናትና ሕፃናት የአመጋገብ መመሪያ ፣ 2016
- በኢትዮጵያ ውስጥ የንጥረ ነገሮች ዕጥረት ለመከላከል እና ለመቆጣጠር መመሪያዎች ፣ 2016
- በኢትዮጵያ አስቸኳይ የምግብ እጥረትን ለመቆጣጠር ብሔራዊ መመሪያ ፣ 2019
- የብሔራዊ አመጋገብ ፕሮግራም የብዙ ዘርፎች ትግበራ መመሪያ ፣ 2016
- የተዋሃደ የተቀናጀ የአመጋገብ ትምህርት ሞዴል (BINLM)
- የ IYCF/NSA ቁሳቁሶች (የሥራ እርዳታዎች ፣ የሥልጠና ቁሳቁሶች ፣ ለSBCC የADA/HAD ቁሳቁሶች)
- የአርብቶ አደር እና የእርሻ-አርብቶ አደር CINS መመሪያዎች እና ጥቅሎች ፣ 2020
- የአመጋገብ አመራር አመቻቾች መመሪያ እና የተሳታፊዎች መመሪያ
- አስቸኳይ የምግብ እጥረት አስተዳደር ሥልጠና ማኑዋሎች ፣ 2019